Ο ΚΟΡΩΝΟΙΟΣ ΘΑ ΕΠΗΡΕΑΣΕΙ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΣΙΤΙΣΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ

Ο ΚΟΡΩΝΟΙΟΣ ΘΑ ΕΠΗΡΕΑΣΕΙ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΕΠΙΣΙΤΙΣΤΙΚΗ ΑΣΦΑΛΕΙΑ

Κωνσταντίνος Τριανταφυλλίδης Ομότιμος Καθηγητής Α. Π. Θ. 

Οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας, καθώς και η διαθεσιμότητα/πρόσβαση και πιθανή διακοπή της αλυσίδας εφοδιασμού τροφίμων απαιτούν προσοχή από τους υπεύθυνους χάραξης πολιτικής
Καθώς η πανδημία της νόσου COVID-19 εξελίσσεται ραγδαία (οι θάνατοι ήδη ξεπέρασαν τις 715.000 από τον ιό), οι κυβερνήσεις προέβησαν σε συμβιβασμούς μεταξύ της ανάγκης προστασίας της υγείας των πολιτών και της αποφυγής καταστροφικών οικονομικών και επισιτιστικών κρίσεων που πλήττουν περισσότερο τους φτωχούς στον κόσμο.

 Αν και δεν έχουν εμφανιστεί ακόμη σημαντικές ελλείψεις τροφίμων, οι αγορές γεωργικών προϊόντων και τροφίμων αντιμετωπίζουν διαταραχές λόγω έλλειψης εργατικών χεριών που δημιουργούνται από περιορισμούς στις μετακινήσεις ανθρώπων (π.χ. δυνατότητα μετακίνησης εργατών από την Αλβανία στη Μακεδονία) και στη ζήτηση τροφίμων που προκύπτουν από το κλείσιμο εστιατορίων και σχολείων καθώς και από απώλειες εισοδήματος. 

Οι περιορισμοί στις εξαγωγές που επιβάλλονται από ορισμένες χώρες έχουν διαταράξει τις εμπορικές ροές για βασικά τρόφιμα όπως το σιτάρι και το ρύζι.

 Η πανδημία επηρεάζει όλους τους πυλώνες της επισιτιστικής ασφάλειας:

 (1) διαθεσιμότητα (είναι επαρκής η παροχή τροφίμων;),

 2) πρόσβαση (μπορούν οι άνθρωποι να αποκτήσουν την τροφή που χρειάζονται;), 

3) χρήση (έχουν οι άνθρωποι αρκετή πρόσληψη θρεπτικών ουσιών;),

 4) σταθερότητα (μπορούν οι άνθρωποι να έχουν πρόσβαση σε τρόφιμα ανά πάσα στιγμή;),

 και 5) έχουν οι άνθρωποι την οικονομική δυνατότητα να αγοράσουν τα διαθέσιμα τρόφιμα;

Η πανδημία COVID-19 επηρεάζει άμεσα και σοβαρά την πρόσβαση σε τρόφιμα, παρόλο που οι επιπτώσεις γίνονται αισθητές και μέσω διαταραχών στη διαθεσιμότητα, στη ζήτηση των καταναλωτών προς φθηνότερα, λιγότερο θρεπτικά τρόφιμα, καθώς και στην αστάθεια των τιμών των τροφίμων.

 Σε αξιόλογο άρθρο στο κορυφαίο περιοδικό Science* περιγράφονται οι κύριες απειλές που θέτει η πανδημία COVID-19 στην επισιτιστική ασφάλεια και προτείνονται κρίσιμες αντιδράσεις που πρέπει να λάβουν υπόψη οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής για να μη γίνει η παγκόσμια οικονομική/υγειονομική κρίση και παγκόσμια επισιτιστική κρίση.
Είναι σημαντικό οι γεωργικές ασχολίες σε αγροκτήματα, η επεξεργασία τροφίμων και η διανομή τους να εξαιρείται από τα περιοριστικά μέτρα, έτσι ώστε η τροφή να μπορεί να ρέει επαρκώς από το αγρόκτημα στο τραπέζι κάθε πολίτη.

 Απαιτούνται να υιοθετηθούν ειδικά πρωτόκολλα για την προστασία της υγείας των εργαζομένων σε τροφικές αλυσίδες, π.χ. πολλαπλά κρούσματα σε βιοτεχνίες κρεάτων. 

΄Ισως θα πρέπει να δοθούν κίνητρα και υποστήριξη για τη μεταφορά τροφίμων, συμπεριλαμβανομένων της δωρεάν παράδοσής τους σε άπορες περιοχές.

 Ομοίως, οι κυβερνήσεις πρέπει να συμμετέχουν στην αγορά απαραίτητων υλικών στην γεωργία (σπόροι, λίπασμα και πιθανόν χορήγηση πιστώσεων). 

Οι κυβερνήσεις πρέπει να αποφεύγουν χρήση ανασταλτικών πολιτικών, όπως περιορισμοί στις εξαγωγές στα τρόφιμα και να διατηρούν ανοιχτούς τους εμπορικούς διαύλους σύμφωνα με τους πολυμερείς κανόνες και κανονισμούς όπως συμφωνήθηκαν μέσω του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. 

Επιπλέον, πρέπει να διευκολυνθούν οι εμπορικές συναλλαγές, μεταξύ άλλων μέσω ηλεκτρονικής έκδοσης αδειών και πιστοποιητικών. 

Τελευταίο, αλλά όχι λιγότερο σημαντικό, ο νέος κορωνοϊός έχει επισημάνει τη σημασία της έγκαιρης ανίχνευσης κάθε νέας μολυσματικής ασθένειας, το 70% των οποίων έχουν ως πηγή τους ζώα.

*Βιβλιογραφία. David Laborde, et al. 31/7/2020. COVID-19 risks to global food security.
Science 369, pp. 500-502, DOI: 10.1126/science.abc4765.