ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΙΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΚΒΑΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΥΣΥΣΤΗΜΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ COVID-19.

ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΙΩΝ ΚΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΥ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΚΒΑΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΥΣΥΣΤΗΜΙΚΗΣ ΝΟΣΟΥ COVID-19.

 Του Κωνσταντίνου Τριανταφυλλίδη, Ομότιμου Καθηγητή Α. Π. Θ. 

 Οι καθοριστικοί παράγοντες της σοβαρότητας των συμπτωμάτων της νόσου COVID-19 φαίνεται να προέρχονται κυρίως από τον ξενιστή/άνθρωπο, όπως η ηλικία, υποκείμενο νόσημα, το φύλο και η λεμφοκυτταροπενία (και η σχετική με την κυτοκίνη καταιγίδα).

 Η ιχθυαγορά στην Γουχάν ενδέχεται να μην ήταν η μοναδική αιτία της πανδημίας. Ελληνική συμμετοχή από την Αυστραλία.
Συμπληρώθηκαν έξι μήνες από τότε που οι Κινεζικές αρχές προειδοποίησαν για την εμφάνιση κρουσμάτων πνευμονίας αγνώστου προελεύσεως στην πόλη Γουχάν της Κίνας. 

Έως σήμερα (19 Ιουλίου 2020) αναφέρθηκαν πάνω από 14.427.000 επιβεβαιωμένα κρούσματα και 605.000 θάνατοι. 

Παρά τις τιτάνιες προσπάθειες, οι ερευνητές αγωνίζονται να βρουν λύση σε αρκετά αναπάντητα και πιεστικά ερωτήματα για το νέο κορωνοϊό SARS-CoV-2 που προκαλεί την πολυσυστηματική νόσο Covid-19.
Σε δύο άρθρα (στο πρώτο συμμετέχει Έλληνας, Marios Koutsakos), Τμήμα Μικροβιολογίας. Πανεπιστήμιο Μελβούρνης, Αυστραλία) στο κορυφαίο επιστημονικό περιοδικό Science παρουσιάζονται δεδομένα σχετικά με την δημιουργία (στα αρχικά στάδια της εμφάνισης του ιού στην Κίνα ) δύο κύριων γενεαλογικών γραμμών/στελεχών του ιού SARS-CoV-2, μαζί με πληροφορίες σχετικά με τους καθοριστικούς παράγοντες εκδήλωσης σοβαρών συμπτωμάτων της νόσου COVID-19 από την κλινική, μοριακή και ανοσολογική ανάλυσή 326 ατόμων στη Σαγκάη της Κίνας, τα οποία μολύνθηκαν με SARS-CoV-2.
Οι περισσότεροι ερευνητές συμφωνούν ότι ο κορωνοϊός SARS-CoV-2 είναι μάλλον προϊόν της φύσης και ειδικότερα ότι μεταπήδησε στους ανθρώπους από κάποιο είδος νυχτερίδας στην ιχθυαγορά θαλασσινών στην πόλη Γουχάν της Κίνας. 

Μάλιστα, υποδεικνύουν ότι ο παγκολίνος από την περιοχή Guangdong της Κίνας θα μπορούσε να αποτελεί την πιθανή ενδιάμεση πηγή προέλευσης του ιού SARS-CoV-2. Ωστόσο, ορισμένες περιπτώσεις της νόσου στις αρχές Δεκεμβρίου 2019 στην πόλη Γουχάν δεν είχαν προφανείς δεσμούς με την ιχθυαγορά.
Οι Zhang** et al. ανέλυσαν 94 αλληλουχίες γονιδιώματος του ιού SARS-CoV-2 σε δείγματα που ελήφθησαν από κατοίκους της Σαγκάης. 

Τα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι οι κάτοικοι της πόλης (που απέχει 800 χιλ. από τη Γουχάν) μολύνθηκαν από δύο διαφορετικές φυλογενετικές γραμμές του ιού που είχαν διακριτές νουκλεοτιδικές αλληλουχίες RNA. Τα δύο στελέχη (Ι και ΙΙ) προφανώς εξελίχθηκαν ανεξάρτητα από έναν κοινό πρόγονο.

Συνδυάζοντας την ιική αλληλουχία RNA με επιδημιολογικές στοιχεία οι Zhang et al. δείχνουν ότι το στέλεχος Ι του κορωνοϊού SARS-CoV-2 είχε σχέση με την ιχθυαγορά στην πόλη Γουχάν, ενώ το στέλεχος ΙΙ) δεν είχε σχέση με την ιχθυαγορά στη Γουχάν.

 Αυτά τα δεδομένα υποστηρίζουν την ιδέα ότι η ιχθυαγορά ενδέχεται να μην ήταν η μοναδική αιτία της πανδημίας. Αντίθετα, ίσως τα στελέχη I και II προέρχονταν από έναν κοινό ιικό πρόγονο και εξαπλώθηκαν ταυτόχρονα ανεξάρτητα: στέλεχος I μέσω της ιχθυαγοράς και στέλεχος II έξω από τη ιχθυαγορά. 

Ως εκ τούτου, η μεταπήδηση του ιού από νυχτερίδα στον άνθρωπο μπορεί να είχε συμβεί κάπου αλλού στην Κίνα, απλώς η υψηλή πυκνότητα των πάγκων θαλασσινών και των ευπαθών ανθρώπων στην ιχθυαγορά διευκόλυνε την ανεξέλεγκτη εξάπλωση στον χώρο και, στη συνέχεια, πέρα από αυτόν.

Τα δύο στελέχη οδηγούσαν σε παρόμοια κλινικά συμπτώματα. Παρόλα αυτά, οι συγγραφείς αναγνώρισαν τέσσερις κατηγορίες ασθενών με κοινά κλινικά χαρακτηριστικά.

 Α) Ασυμπτωματικά άτομα, χωρίς πυρετό, προβλήματα αναπνοής και βλάβης των πνευμόνων.

 Β) ΄Άτομα με ήπια συμπτώματα που είχαν πυρετό και ίχνη φλεγμονής των πνευμόνων τους.

Γ) Άτομα με σοβαρή νόσο που είχαν δυσκολία στην αναπνοή και είχαν χαρακτηριστικά γνωρίσματα βλάβης στους πνεύμονες.

Δ) Ασθενείς με σύνδρομο οξείας αναπνευστικής δυσχέρειας που απαιτούσαν υποστήριξη σε ΜΕΘ. Σύμφωνα με την έρευνα οι κύριοι παράγοντες που σχετίζονται με την υψηλότερη πιθανότητα εκδήλωσης σοβαρών συμπτωμάτων ήταν: μεγάλη ηλικία, υποκείμενο νόσημα και ήταν άνδρες (παρά γυναίκες).

Από την ανάλυση δειγμάτων αίματος, οι συγγραφείς παρέχουν ενδείξεις αλλαγών που χαρακτήρισαν τις σοβαρές και κρίσιμες περιπτώσεις COVID-19. Α) 

Ένα χαρακτηριστικό αυτών των περιπτώσεων ήταν η λεμφοκυτταροπενία - ένας ασυνήθιστα χαμηλός αριθμός λεμφοκυττάρων (ένας τύπος λευκών αιμοσφαιρίων που εμπλέκονται σε ανοσοαποκρίσεις) στο αίμα. 

Β) Ασυνήθιστα υψηλά επίπεδα των κυτοκινών IL-6 και IL-8, οι οποίες είναι μικρές πρωτεΐνες που προάγουν τη φλεγμονή. Υψηλά επίπεδα προ-φλεγμονωδών κυτοκινών προκαλούν έντονη ανοσοαπόκριση που συνήθως αναφέρεται ως καταιγίδα κυτοκίνης.

Συμπέρασμα: Η ανίχνευση της εξέλιξης του SARS-CoV-2 είναι θεμελιώδης για την ενημέρωση των πολιτικών δημόσιας υγείας που απαιτούνται για τον περιορισμό της εξάπλωσης των επιδημιών/πανδημιών και ασθενειών.
*Βιβλιογραφία. Marios Koutsakos & Katherine Kedzierska. 16/7/2020. A race to determine what drives COVID-19 severity. Nature 583, 366-368 ή doi: 10.1038/d41586-020-01915-3
** Xiaonan Zhang, et al. Viral and host factors related to the clinical outcome of COVID-19. Nature volume 583, pages437–440 (2020).