Παρνασσός ένα βουνό 4 εποχών και όχι μόνον

 Παρνασσός ένα βουνό 4 εποχών και όχι μόνον

Κώστας Α. Κασσιός

Ομότιμος Καθηγητής ΕΜΠ

Αν προσπαθήσει να απολαύσει κανείς  τις τέσσερες εποχές του χρόνου μέσα από   τους αρμονικούς ήχους της μουσικής του Βινβάλντι ή να τις αναζητήσει στα μαγευτικά τοπία  των ζωγραφικών πινάκων του  Μονέ  δεν έχει παρά να ανηφορίσει  στις πλαγιές και να περπατήσει τα μονοπάτια του Παρνασσού  του βουνού που υψώνεται στα 2457 μ. στην καρδιά της Ελλάδας .Εκεί θα ακούσει  τ η μουσική της φύσης που ο αέρας χαρίζει με το πέρασμα του ανάμεσα στα μαυρόπευκα  και ελατοδάση του Παρνασσού, θα δει τα ζωντανά χρώματα των φύλλων του φθινοπώρου να απαυγάζουν στον ήλιο  , θα ακούσει τα τιτιβίσματα των πουλιών και όταν έρθει ο χειμώνας οι χιονισμένες σιλουέτες των ελάτων φέρνουν τη μεσευρώπη μπροστά στα μάτια του . Και το θερμό  καλοκαίρι  ο βουνίσιος αέρας μαζί με το κρυστάλλινο  νερό των πηγών  που αναβλύζουν  το κάνει να γίνεται   δροσερό  γεμάτο φρεσκάδα. Το καλοκαίρι , που το ακολούθησε εκεί ψηλά  μια λουλουδιασμένη  άνοιξη με την μωβιά  Παρνάσσια Παιώνια , τη μπλέ ‘ μυοσωτίδα τη  μη με λησμόνει’ να κυριαρχούν σε λιβάδια  στρωμένα  με το πράσινο χαλί της φύσης  ζωντανεύοντας έτσι τις τέσσερες εποχές.

 Σαν ζωγραφικοί πίνακες περνάνε  τώρα  μπροστά στον επισκέπτη οι πίνακες που η φύση ζωγράφισε με  καταπράσινα πευκοδάση ανάμικτα με   ελατοκορφές   που ξεπηδούν ανάμεσα σε  βράχια με δολομίτες  που φαγωμένοι από το νερό και το χιόνι συνθέτουν  τοπία ανεπανάληπτα , μοναδικά . Τέσσερες εποχές πάνω και μέσα σε ένα βουνό που τη φύση του τη συμπλήρωσε η αιώνια ανθρώπινη παρουσία προσθέτοντας πάνω του ιστορία , πολιτισμό , ήθη , έθιμα αλλά προπάντων ανθρώπινες κοινωνίες που γαλουχήθηκαν πάνω του, που ρίζωσαν, που αγωνίστηκαν και που μεγαλούργησαν.

Στους καιρούς μας όμως προστέθηκε τώρα μια ακόμα  σύγχρονη ‘εποχή’ . Αυτή είναι  η Πέμπτη εποχή ,αυτή της ‘Οικονομίας’ που μέσα από τις τέσσερες εποχές του χρόνου αναζητάει την ευμάρεια και την ανάδειξη αυτού του ευλογημένου ορεινού όγκου της κεντρικής Ελλάδος που με τη Λιάκουρα  στην κορυφή του που ακούει στο όνομα «Παρνασσός».

Ας απολαύσουμε λοιπόν ένα   οδοιπορικό  τεσσάρων εποχών  περιδιαβαίνοντας το βουνό  Παρνασσός  με ότι αυτό  μπορεί να μας προσφέρει κάθε φορά σε κάθε εποχή του χρόνου. Προσοχή όμως , θα ήταν οδοιπορικά άδικο  να  τον  ξεκόψουμε και από  τον κάμπο του που απλώνεται στα Βορινά του όρια, έναν  εύφορο κάμπο  και που τον διατρέχει και ποτίζει ο Κηφισός ποταμός . Ο Βοιωτικός Κηφισός ,το  ποτάμι  που  ενώνει αντί να χωρίζει τον Παρνασσό με το γειτονικό Καλλίδρομο όρος. Το Καλλίδρομο,  ένα άλλο βουνό , που μέσω αυτού  οδηγεί τους επισκέπτες του Παρνασσού  στις  αντίπερα δροσερές ακρογιαλιές  και τα ιαματικά λουτρά των Καμένων Βούρλων που τον διαβρέχουν  .

Η Άνοιξη ,στον Παρνασσό είναι η εποχή που τα χιόνια αρχίζουν να αποχωρούν και να απελευθερώνουν από αυτό που λέει ο ποιητής .. «Θυμήσου το χειμώνα κάτω από το χιόνι.. βρίσκεται ο σπόρος που με την αγάπη του Ήλιου την Άνοιξη γίνεται ρόδο». Το ζωντάνεμα της φύσης και των φυτών που ξεπηδούν ανάμεσα από τα μαυρόπευκα και τα ελατοδάση  σκαρφαλώνοντας  στις αλπικές πλαγιές και στα ορεινά λιβάδια όπου γίνονται όλα μια πρόκληση και πρόσκληση για πορεία . Μια πορεία που τα πολλαπλά μονοπάτια στον Παρνασσό γίνονται … ‘λεωφόροι απόλαυσης της φύσης ‘ και των εναλλασσόμενων τοπίων. Μια περιήγηση  που σε άλλους χαρίζει τη σπουδή της βλάστησης και των πολύχρωμων φυτών , σε άλλους να φωτογραφίσουν το ζωντάνεμα του περιβάλλοντος, σε άλλους την  απόλαυση και παρατήρηση των πουλιών ,σε άλλους το χαλαρό κυνήγι και για άλλους την επίσκεψη σε αρχαιολογικούς και σύγχρονης αξίας χώρους και μοναστήρια της περιοχής.  Τούτη είναι η  εποχή που δειλά -δειλά αρχίζει η ορεινή βοσκή των κοπαδιών στα λιβάδια, με τους τσοπάνηδες ακόμα να φοράνε την ‘κάπα ‘τους και να αρχίζουν να ακούγονται τα πρώτα κουδουνίσματα των κοπαδιών μαζί με τα αλυχτίσματα των τσομπανόσκυλων όπως ανηφορίζουν προς τα ψηλότερα βοσκοτόπια τους αυτά του καλοκαιριού.  

Και το καλοκαίρι , δροσερό καταφθάνει στον Παρνασσό  για να οδηγήσει τα κοπάδια ψηλά σε  στρούγκες   φτιαγμένες με  απελέκητες πέτρες  -τα μιτάτα – του Παρνασσού ,με σκεπή από ‘τσίγκους ‘ όπου θα  απλώνεται εκεί πάνω τους το χιόνι που μαζεύτηκε από τα βαθειά ‘καρκάρια’-τις σπηλιές που φιλοξενούν το φρέσκο τυρί- και που ο ήλιος θα το λιώνει χαρίζοντας έτσι στις στρούγκες  το αναγκαίο  νερό εκεί ψηλά στις ορθοπλαγιές  της Λιάκουρας. 

Και ο περιπατητής , ο  στρατοκόπος ,ανηφορίζοντας για την κορφή, τη Λιάκουρα για να απολαύσει ξημερώνοντας  το μοναδικό θέαμα μιας ανεπανάληπτης ανατολής ενός ήλιου τεράστιου που ξεπηδά  μέσα από το Αιγαίο που απλώνεται στα πόδια  του δεν έχει παρά να κοιμηθεί και να φιλοξενηθεί από τους τσοπάνηδες στις ‘αλκαίτικες στρούγκες’ για το επόμενο εωθινό ανέβασμά του  στην κορυφή.

Η ‘μάσκουρι ‘ ,το ειδικό τυρί, που μαζί με την περίφημη φέτα του Παρνασσού και το συνοδευτικό κρεμμύδι και  με  το ντόπιο κρασί αποτελούν εδέσματα ‘γκουρμέ ‘που θα ζήλευαν και τα καλλίτερα  εστιατόρια της πόλης ‘,  εδώ  προσφέρονται  στους οδοιπόρους από τους φιλόξενους τσοπάνηδες.

Η κορφή του Παρνασσού , το Δελφικό τοπίο , οι εγκαταστάσεις των χιονοδρομικών κέντρων  , οι διάσπαρτες στα δάση παιδικές κατασκηνώσεις , οι υπαίθριοι χώροι αναψυχής και παραθερισμού , οι πηγές και τρεχούμενα νερά , τα εκτροφεία θηραμάτων  και οι προστατευόμενες φυσικές περιοχές και Δρυμοί , τα σπήλαια και οι καταβόθρες αλλά και τα ιστορικά Μοναστήρια μαζί με παραδοσιακούς οικισμούς φωλιασμένους στις πλαγιές του αποτελούν μερικά δώρα στο επισκέπτη δημιουργώντας έτσι την Πέμπτη εποχή στον Παρνασσό αυτή την Οικονομική .

Και αν κατηφορίζοντας φτάσει στον Κηφισό, μπορεί στα νερά του να πιάσει πέστροφες , καβούρια  αλλά και να ζήσει τη σκιά και τη δροσιά που χαρίζουν τα θεόρατα πλατάνια  και οι καταπράσινες  ιτιές και να αρχίσει να σκαρφαλώνει τα μονοπάτια του Καλλίδρομου που θα καταλήξουν στις δροσερές παραλίες των Καμένων Βούρλων στον Μαλιακό .

Και το Φθινόπωρο ,ντύνοντας το ορεινό Παρνάσσιο τοπίο με την παν-χρωμία των φυλλωμάτων από τις δρύες , τα σφεντάμια, το χρυσόξυλο , τις κουμαριές , στα χαμηλά του υψόμετρα και το σκούρο πράσινο των πευκο-ελατοδασών του ψηλότερα και το γκριζωπό στα αλπικά διαστρώματα κάνει τον περιπατητή , τον ταξιδευτή και τον τουρίστα να μην χορταίνουν  τις οπτικές  εμπειρίες του μοναδικού αυτού βουνού . Ήδη όμως τα πρωτοβρόχια και η ομίχλη αρχίζουν να ξεδιπλώνουν τον καμβά του επερχόμενου χειμωνιάτικου τοπίου.

Ο χειμώνας έρχεται με άφθονα  τα χιόνια, με φυσικό το στόλισμα των ελατοδασών για την υποδοχή των Χριστουγέννων ,ενώ  τα χιονοδρομικά Κέντρα του Παρνασσού κατακλύζονται από αναρίθμητους χειμερινούς λάτρεις των σπόρ.

Τα χωριά, τα  φωλιασμένα στου Παρνασσού την αγκαλιά με πρωταγωνιστές την Αράχωβα , τους Δελφούς , την Αμφίκλεια , την Αγόργιανη , τη Σουβάλα ,και τα άλλα μικρότερα χωριά , με τα κατάμεστα σε κόσμο Κέντρα χιονοδρομίας  στα Κελλάρια , στη Φτερόλακα , στον Γεροντόβραχο  δέχονται τη χειμερινή επίθεση των επισκεπτών  που σπεύδουν να γευτούν τα ντόπια εδέσματα μετά το κουραστικό παιχνίδισμα με τα χιόνια στο σκι ,στις τοπικές ταβέρνες και ξενώνες.

Ο χειμώνας, αποτελεί τη  ‘χαρά του βουνού ‘ με την  ημεράδα  που ο Παρνασσός παρουσιάζει σε σύγκριση με τα άγρια και αφιλόξενα βουνά της μεσευρώπης φέρνει αμέτρητους ντόπιους και ξένους λάτρεις του χιονιού και της ηρεμίας κοντά του.

Αυτές είναι οι τέσσερες εποχές της εναλλαγής και εμπειρίας στον Παρνασσό που συνιστούν «τις  ικανές και αναγκαίες συνθήκες» για να χαρίσουν στην άμεση και την ευρύτερη περι-Παρνάσσια περιοχή την ‘πέμπτη Εποχή ‘αυτή της «Οικονομικής προόδου και ανάπτυξης» ,Αυτό όμως θα συμβεί   όταν όλα τα έργα μας και οι δράσεις μας γίνονται μέσα  στα πλαίσια του  μέτρου και της σύνεσης που η αειφορική διαχείριση και η φέρουσα ικανότητα  των φυσικών πόρων επιβάλλει.

 Και πάντα έχοντας υπόψη και τηρώντας την προτροπή  από τον  16 ο αιώνα του Francis  Bacon: «Nature to be commanded must be obeyed –Η Φύση για να κατευθύνεται θα πρέπει να υπακούεται»

Αθήνα