Κακοποίηση γυναικών στην επαρχία - Ερευνα Πανεπιστημίου Αιγαίου

Βένη Παπαδημητρίου..     

  Μιλάμε για ισότητα, χειραφέτηση των γυναικών και πολλά άλλα βαρύγδουπα λόγια κατά της οικογενειακής βίας και της βίας γενικότερα... Τα οποία όμως....αφορούν, κυρίως, (αν αφορούν...) γυναίκες των αστικών πόλεων. Δεν αφορούν την επαρχιώτισσα γυναίκα, την αγρότισσα, εκείνη  που ζει απομονωμένη σε κάποιο νησί, ή σε μια απομακρυσμένη περιοχή και που  υφίσταται όλα τα δεινά από τον σύζυγο. Το χειρότερο όλων είναι  πως δεν έχει σε ποιόν να μιλήσει, σε ποιόν να απευθυνθεί. Μονάδες υποστήριξης κακοποιημένων γυναικών σε ολόκληρη την περιοχή του Β. Αιγαίου, όπου και πραγματοποιήθηκε έρευνα από το Τμήμα Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου.

Το κλειστό κοινωνικό κύκλωμα των νησιών και των άλλων απομονωμένων περιοχών, δεν επιτρέπει την διάδοση κακοποίησης μιας γυναίκας. Η ντροπή, οι ενοχές, το τι θα πει ο γείτονας, ο συγγενής, ο φίλος, οδηγούν τις γυναίκες σε μια εφιαλτική σιωπή. Η οικονομική εξάρτηση άλλωστε από τον σύζυγο αποτελεί καθοριστικό παράγοντα της ανοχής, της κακοποίησης που υφίστανται. Που θα πάνε, αν αποφασίσουν, αν τολμήσουν μάλλον, να φύγουν από τον δυνάστη σύζυγο; Πώς θα ζήσουν; Δεν υπάρχει δρόμος, δεν υπάρχει φως γι αυτές τις γυναίκες, γι αυτό και... σκύβουν το κεφάλι, υπομένουν και ζουν μια ζωή άθλια, καταρρακωμένες ψυχικά και σωματικά...  Ενδεχομένως η βία , κάθε μορφής, να επεκτείνεται και στα παιδιά τους και πάλι να υπάρχει αυτή η εφιαλτική σιωπή... Μια  σιωπή που κάποια στιγμή, ίσως να οδηγήσει στην έκρηξη. και ίσως, στο έγκλημα...

Η πολιτεία θα πρέπει να σκεφθεί σοβαρά τη δημιουργία Ξενώνων για τη φιλοξενία κακοποιημένων γυναικών σε όλες τις απομονωμένες περιοχές της χώρας.

 Μεθοδολογία της έρευνας:
Η έρευνα που πραγματοποιήθηκε στο νησί της Λέσβου ήταν τηλεφωνική. Από τα περίπου 2.500 τηλεφωνήματα τελικά απάντησαν οι 843, ενώ οι υπόλοιποι είτε δεν απάντησαν στο τηλέφωνο είτε αρνήθηκαν να απαντήσουν, μόλις πληροφορήθηκαν το αντικείμενο της έρευνας. Η δειγματοληψία ήταν τυχαία και έγινε βάση τηλεφωνικού καταλόγου (επιλογή ανά 5 καταχωρήσεις). Στην ερευνητική ομάδα συμμετείχαν φοιτητές του Τμήματος Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου, υπό τον Επίκουρο καθηγητή Ευστράτιο Παπάνη.

Αποτελέσματα

-Το 16,1% γνώριζε από μία έως πέντε περιπτώσεις κακοποιημένων γυναικών στο χωριό ή στην πόλη που ζούσε.

-         Οι κακοποιημένες γυναίκες σε ποσοστό 24,3% ανήκαν στην ηλικιακή ομάδα 20-30 ετών, το 46,3% στην ομάδα 31-40 ετών, ενώ σε μεγαλύτερα ηλικιακά στάδια η κακοποίηση αναφέρθηκε σε ποσοστό 24%. Για το υπόλοιπο 5,4% δεν διαθέτουμε πληροφορίες.

-         Αιτιολογία κακοποίησης από τις ίδιες τις γυναίκες:
-Το 29,4% απέδωσε την κακοποίηση στον αλκοολισμό από πλευράς του συζύγου,

-         -το 11% στην παθολογική ζήλια,

-         - το 8,1% στον οξύθυμο χαρακτήρα,

-         το 8,5% σε μοιχεία,

-         -το 2,2% σε οικονομικά προβλήματα,

-         το 22,8% σε συνδυασμό όλων των παραπάνω,
-         ενώ το 18% των ερωτηθέντων ανέφερε λόγους, όπως η διαφορά μορφωτικού επιπέδου, η ασυμφωνία χαρακτήρων, τα ναρκωτικά, η χαρτοπαιξία και η εγκατάλειψη συζυγικής στέγης.

-          

-          Μόνο το 13,3% των κακοποιημένων γυναικών κατήγγειλε το γεγονός!
-Δυστυχώς, μόνο το 13,3 % των κακοποιημένων γυναικών κατήγγειλε το γεγονός και μόλις το 10,2% πήρε διαζύγιο. Αντίθετα το 59,6% δέχτηκε παθητικά την κακοποίηση και το 8,1% κατέφυγε προσωρινά σε συγγενείς και φίλους.

-         Σκότωσε τον άντρα της!!!

-          Υπήρξε μία περίπτωση που η κακοποιημένη γυναίκα σκότωσε τον άντρα της και μία που προσέφυγε σε αρμόδιο φορέα (ποσοστό 0,7%). Για το υπόλοιπο 8,1% των κακοποιημένων γυναικών δεν διαθέτουμε στοιχεία.
-Προέκυψε, επίσης,  ότι σε ποσοστό 47,1% η κακοποίηση εξακολουθεί να υφίσταται.

-   Η αντίδραση της τοπικής κοινωνίας

- 
        Όσον αφορά στην αντίδραση της τοπικής κοινωνίας, αξίζει να αναφερθεί ότι:
  - το 25% αδιαφορεί για το γεγονός!

      το 50% αναλώνεται στο απλό σχολιασμό της κακοποίησης,

-          το 8,8% ευαισθητοποιείται αλλά δεν προβαίνει σε κάποια ενέργεια, και.

  - μόνο το 4,3% επεμβαίνει, για να βοηθήσει τη σύζυγο να ξεφύγει από τη νοσηρή αυτή κατάσταση.

-         Το υπόλοιπο ποσοστό δεν απάντησε στην ερώτηση αυτή.

-         Στο 33,1% των περιπτώσεων η κακοποίηση ήταν τόσο σοβαρή, που χρειάστηκε νοσηλεία στο νοσοκομείο Μυτιλήνης.

-         Μορφωτικό επίπεδο κακοποιημένων γυναικών

 -         Οι έρευνες επίσης, επιβεβαιώνονται όσον αφορά το μορφωτικό επίπεδο της συζύγου και του άνδρα που κακοποιεί. Συγκεκριμένα:

-          το 45,6% των γυναικών ήταν απόφοιτοι δημοτικού,

-         - το 2,9% δεν γνώριζε γραφή και ανάγνωση,

-         -το 17,6% είχε απολυτήριο γυμνασίου,

-         -το 14% ήταν απόφοιτοι λυκείου,

-         -το 3,7% απόφοιτοι τεχνικής σχολής,

-          ενώ το 6,2% είχε πτυχίο ανωτάτης σχολής.

-          Το μορφωτικό επίπεδο των ανδρών που κακοποιούσαν τις γυναίκες τους:

-         - το 47,1% των ανδρών που κακοποιούσαν ήταν απόφοιτοι δημοτικού,   
     --το 5,1% δεν γνώριζε γραφή και ανάγνωση,

  -το 13,2 είχε απολυτήριο γυμνασίου,
     -το 11% είχε τελειώσει το λύκειο, 
   -το 2,2% ήταν απόφοιτοι τεχνικής σχολής, ενώ
        -το 5,3% είχε πτυχίο ανωτάτης σχολής.
 - Σε ποσοστο  11% των περιπτώσεων παρουσιαζόταν κακοποίηση και των παιδιών.

-          Το 12,4% των κακοποιημένων γυναικών κατοικούσε μέσα στην πόλη της Μυτιλήνης, ενώ,

-          η συντριπτική πλειοψηφία (87,6%) διέμενε στην αγροτική ύπαιθρο.

-         - Το 44,1% των συζύγων που κακοποιούσε ασκούσαν το επάγγελμα του αγρότη.

-         -Το 50% των κακοποιημένων γυναικών ασχολείτο με οικιακά,

-         το 9,6 με αγροτικές εργασίες,
-    -     ενώ το υπόλοιπο 40,4% ήταν νοσηλεύτριες, καθαρίστριες, άνεργες, ημι-απασχολούμενες, πωλήτριες, εργάτριες και εργαζόμενες σε μπαρ και οίκους ανοχής.

-         - Βρέθηκε επίσης μία δασκάλα και έξι υπάλληλοι του δημοσίου.

Ευστράτιος Παπάνης

Συμπεράσματα

“Παρά τη θρυλούμενη χειραφέτηση της γυναίκας τα ποσοστά που προέκυψαν από την έρευνα μας αναγκάζουν να καταλήξουμε στο ασφαλές συμπέρασμα ότι η ισότητα των γυναικών αφορά περισσότερο αστικές και πολύ λιγότερο αγροτικές ή απομονωμένες νησιωτικές περιοχές” αναφέρει ο κ. Παπάνης, ενώ αναφέρει τα αίτια της...σιωπής των γυναικών:

          Γιατί  "σωπαίνουν" οι κακοποιημένες γυναίκες..

“ Το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, ο αλκοολισμός ως αποκύημα της ανεργίας και της οικονομικής στενότητας, η ανεπαρκής ενημέρωση και πολύ δυσμενείς κοινωνικοί παράγοντες αναπαράγουν αυτό που όλοι γνωρίζουν, αλλά δεν κάνουν σχεδόν τίποτα για να αντιμετωπίσουν. Οι πομφολυγισμοί και οι βαρύγδουπες διακηρύξεις δεν μπορούν να αναστρέψουν τον μειονεκτικό ρόλο της γυναίκας, ειδικά όταν αυτή είναι εξαρτημένη οικονομικά από το σύζυγό της. Οι τοπικές κοινωνίες δείχνουν ατολμία και ελάχιστη υποστηρικτική διάθεση, διαιωνίζοντας έτσι τον φαύλο κύκλο της κακοποίησης”

Καταλήγοντας ο κ. Παπάνης επισημαίνει το εξής:
“Δομές ψυχολογικής ενίσχυσης δεν υπάρχουν σε κανένα νησί του Β. Αιγαίου και ξενώνες φιλοξενίας υπάρχουν μόνο στα μεγάλα αστικά κέντρα. Ο φόβος και η σιωπή θα εξακολουθούν να σκιάζουν τις γυναίκες της περιφέρειας, μέχρι το κράτος ή η τοπική πρωτοβουλία αποφασίσει να δράσει αποφασιστικά και αποτελεσματικά. Μέχρι τότε παρόμοιες έρευνες θα εμφανίζουν εξίσου υψηλά ποσοστά κακοποίησης, αδυνατώντας να αποτυπώσουν τα ποσοστά των γυναικών που δεν τολμούν καν να αναφέρουν το γεγονός”.