ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ·Καίνε τα μικρά χωριά! –Το μένος των δανειστών κατά της βασανισμένης Ελλάδας

Το ερώτημα "είμαι καλός ή κακός γονιός;", απασχολεί , κάθε σκεπτόμενο άτομο, που φέρνει στον κόσμο  ένα παιδί - ή και περισσότερα-  , όταν έχει, την  αίσθηση της ευθύνης απέναντί του.

 Ενα ερώτημα που μπορεί να απαντηθεί, αν ψάξει ο γονιός, τη σχέση που έχει με το παιδί του και όλα, όσα σχετίζονται με αυτό..

Τα σχολεία θ ανοίξουν σε λίγες εβδομάδες..  Και η εμπλοκή του γονέα, στα θέματα του σχολείου, έμπρακτα, είναι πολύ σημαντική..

    Πρόκειται για μια  σημαντική   παράμετρο.... Η λέξη "εμπλοκή", έχει τη σημασία της. 

Με την παράμετρο αυτή,  έχει  ασχοληθεί, ο επίκουρος Καθηγητής Αναπυξιακής ψυχολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών,   κ. Σωτήρης Τάνταρος. Πολλά και σημαντικά, έχει να μας πει, ο καθηγητής Αναπτυξιακής Ψυχολογίας ...

  “Μια παράμετρος, η οποία  “στέκεται” δίπλα στην έννοια της γονικότητας , και, σχετίζεται κυρίως, με τις πρακτικές και τις συμπεριφορές που ακολουθούν οι γονείς, όταν εμπλέκονται στα του σχολείου. Δηλαδή έχει να κάνει με τις σχέσεις που αναπτύσσουν οι γονείς με το σχολείο και με τις δραστηριότητες τις σχολικές του παιδιού, στο σπίτι. Εξ ου και το “εμπλοκή”” αναφέρει ο κ. Τάνταρος προσθέτοντας:

“Πολλές μελέτες αναφέρουν, ότι, οι γονείς που εμπλέκονται περισσότερο στα του σχολείου του παιδιού, που ενδιαφέρονται για την πορεία του, ασκούν έναν έλεγχο στο σπίτι, - διακριτικός έλεγχος, όχι   αυταρχικός...-, έχουν παιδιά, τα οποία είναι καλύτερα στο σχολείο. Γονείς δηλαδή, που εκδηλώνουν ένα πραγματικό ενδιαφέρον για τα του σχολείου του παιδιού και για τη μαθησιακή του πορεία, και που έχουν και προσδοκίες γι αυτό.
Πρόκειται για  δεδομένο, το οποίο αποτυπώνει η έρευνα, αλλά τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του δεν αποτυπώνονται τόσο εύκολα"

-Τι σημαίνει ενδιαφέρεται για τα του σχολείου;
-"Ενδιαφέρεται για τα του σχολείου, η μητέρα και ο πατέρας αντίστοιχα,  που πηγαίνουν  στο σχολείο, έχουν επαφή με το δάσκαλο, ρωτάνε για το παιδί, την εξέλιξή του, φροντίζουν να του καλύπτουν τυχόν ανάγκες του, όταν το ίδιο ζητάει κάποια πράγματα κ. λ. π.
Παράλληλα,  ενδιαφέρον για τα του σχολείου, εκδηλώνει και η μητέρα, η οποία στη συνέντευξη (της έρευνας) διαμαρτύρεται ότι : “ερχόμαστε, μετά το σχολείο, καθόμαστε  και, στις δυόμιση, τρεις η ώρα, τέσσερις π. χ., και στις 9 το βράδυ δεν έχουμε κάνει ακόμη τίποτα. Το παιδί δεν έχει κάνει τα μαθήματά του”.

 Λειτουργικό και δυσλειτουργικό ενδιαφέρον για τα του σχολείου..

 Ενδιαφέρον εκδηλώνει και εκείνη. Ωστόσο, το ένα ενδιαφέρον είναι λειτουργικό, το άλλο είναι δυσλειτουργικό. Με την έννοια ότι το δεύτερο, μοιάζει να δημιουργεί μια συνθήκη σύγκρουσης για τα μαθήματα, μια συνθήκη ασφυκτική ,που  έχει σαν αποτέλεσμα το παιδί να έχει την τάση να μη συγκεντρώνεται, να μην αποδίδει,  εφόσον, όλο το πράγμα το βιώνει σαν μία μέγγενη που το συνθλίβει, παρά ,σαν μια δραστηριότητα που θα πρεπε να είναι μια καλή, χαρούμενη δραστηριότητα, γιατί μέσα από αυτή μαθαίνω πράγματα γι αυτό τον κόσμο.

Άρα, πάλι, και ως προς τη γονική εμπλοκή:  ποιος είναι ο καλός γονέας;”...

-Μένει αναπάντητο, το ερώτημα αυτό;

-”-Δεν μένει αναπάντητο 100%.  Αρχικά, θα έλεγα πως η διάκριση “καλός” και “κακός” γονέας, δεν μου αρέσει.  Πιστεύω, πως  ακόμη και εκείνοι, που φαίνονται ότι είναι τελείως αδιάφοροι για τα παιδιά τους, ένα μίνιμουμ της σχέσης με το παιδί το έχουν. Απλά,  δεν έχουν βρει τους κώδικες επικοινωνίας, ή δεν θέλουν να τους βρουν , ή δεν μπορούν να τους βρουν... 'Η,  κάτι έχει γίνει στη ζωή τους που τους έχει χαλάσει αυτό τον κώδικα και δεν μπορούν να δουν αυτή τη σχέση σε όλη της την έκταση...

Θεωρώ, ότι και οι “χειρότεροι” γονείς, κάποια ψείγματα ενδιαφέροντος, αγάπης και συναισθήματος για τα παιδιά τους”

Στο σημείο αυτό ο κ. Σωτήρης Τάνταρος  αναφέρει το εξής:

 “Προτιμώ να μιλώ,  λειτουργικότητα, ή , δυσλειτουργία,  στην σχέση γονέα – παιδιού, για γονείς που έχουν λειτουργικές σχέσεις με τα παιδιά και γονείς που έχουν δυσλειτουργικές σχέσεις με αυτά.

 

 Πως εξασφαλίζεται η λειτουργικότητα στη σχέση..

 

Για να εξασφαλίσει κανείς τη λειτουργικότητα αυτή, θα πρέπει, -πέραν του προβληματισμού, του τι προκύπτει στον καθένα, πως συμπεριφέρομαι εγώ, ποιο είναι το δικό μου κομμάτι σε αυτή την ιστορία-, πρέπει να αντλήσει και από τα πορίσματα αυτά, ότι η ευελιξία, είναι προτιμότερη από τον αυταρχισμό ή την αδιαφορία. Ή, ότι, η γόνιμη εμπλοκή και το ενδιαφέρον , για τα όσα κάνει το παιδί μου, η παρουσία μου δίπλα στο παιδί, με ένα τρόπο στήριξης και ενίσχυσης κάποιων πραγμάτων, είναι λειτουργικά ζητήματα.

Επίσης, λειτουργική είναι η σχέση, όταν είναι επικοινωνιακά ανοιχτή” επισημαίνει ο κ. Τάνταρος και εξηγεί:,

“Απαντήσεις στο ερώτημα: “γιατί ρε μπαμπά”, ή “γιατί ρε μαμά”, του τύπου: “γιατί έτσι”, ή “ξέρεις εσύ”, είναι απαντήσεις οι οποίες δεν οδηγούν πουθενά, Μπλοκάρουν τη σχέση, είναι δυσλειτουργικές επικοινωνιακά. “Ξέρεις εσύ”.  Τι σημαίνει, “ξέρεις εσύ”... Όχι ,δεν ξέρω. Δηλαδή, έχεις εσύ κάτι στο μυαλό σου, εγώ σκέπτομαι σαράντα άλλα πράγματα ότι μπορεί να έχεις στο μυαλό σου, και, δεν μου λες τι , τελικά, έχεις στο μυαλό σου.  Με βάζεις εμένα, το παιδί, να βρω, να υποθέσω.  Άρα, έχουμε ένα χάσμα, ένα κενό.

Ή, στην ερώτηση του παιδιού:  “γιατί ρε μπαμπά;  Η απάντηση: “γιατί έτσι”.Δεν είναι απάντηση , είναι υπεκφυγή. είναι κάτι που πλανάται στον αέρα, ενίοτε και ως απειλή, ή συνοδεύει πρακτικές απειλητικές, τιμωρητικές κ. λ. π.

Το σωστό, το λειτουργικό, είναι , να εξηγήσεις  το: “γιατί ρε μπαμπά”.  “Διότι σου είπα δεκαπέντε φορές, ή πέντε φορές, ή δύο φορές, κάνε αυτό το πράγμα, και εσύ δεν το έκανες... “.  Να δώσεις ένα ξεκάθαρο μήνυμα. Στη μία περίπτωση το μήνυμα είναι σαφές, ξεκάθαρο. Στην άλλη περίπτωση είναι κάτι που μπορεί να σημαίνει  οτιδήποτε. Είναι  ένα ασαφές πράγμα που πλανάται στον αέρα. Από τη δεκαετία του 50-60, γνωρίζουμε,  ότι η ανοιχτή, η σαφής, η ξεκάθαρη επικοινωνία, και σε επίπεδο λεκτικό και σε μη λεκτικό επίπεδο, σχετίζεται με τη λειτουργικότητα των σχέσεων”, επισημαίνει ο επίκουρος καθηγητής.

 

 Εφηβεία..

 “Με ρωτούν πολλοί γονείς, ειδικά για το θέμα της εφηβείας, η οποία περιβάλλεται με αυτή τη μυθολογία, ότι:  εάν έρθει το παιδί μας στην εφηβεία, περίπου βρισκόμαστε απέναντι στην καταστροφή.  Υπάρχει  τέτοιο ζήτημα, που καλλιεργείται από τα ΜΜΕ, για τους εφήβους, παρ ότι που σε πρόσφατες μελέτες του Τμήματος Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, δεν φάνηκε ότι οι σχέσεις των Ελλήνων εφήβων είναι τόσο πια καταστροφικές και προβληματικές με τους γονείς τους, όσο θα θέλαμε να πιστέψουμε από τα όσα διαμορφώνονται από μια γενικότερη αντίληψη” είναι η επισήμανση του κ. Τάνταρου για να προσθέσει:

“Με ρωτούν γονείς, τι μπορεί να κάνει κανείς σήμερα, που τα παιδιά, οι έφηβοι για παράδειγμα , είναι τόσο πια ευάλωτα , απέναντι σε τόσο πολλούς κινδύνους. Υπάρχει  το κλασικό θέμα ,ναρκωτικά, οι επιθετικές συμπεριφορές που σχετίζονται με το διαδίκτυο,  το αλκοόλ, -το οποίο δεν το συζητάμε και δεν ξέρω γιατί δεν τονίζεται τόσο, αλλά μόνο τα ναρκωτικά-. έχουμε θέματα απόκλισης συμπεριφορών γενικά, παραβατικότητας, κ. α...

Ζητούν απάντηση, στο : πως θα το χειριστώ αυτό το ζήτημα; θα δω το παιδί μου δυο ώρες την ημέρα, όλες τις υπόλοιπες ώρες είναι στο σχολείο, στο διαδίκτυο, στην τηλεόραση, με φίλους, και εγώ αισθάνομαι ότι είμαι υπερκερασμένος.

 

 Η απάντηση...  Η σχέση με το παιδί

 

Η απάντηση ,κατά τη γνώμη μου στο αγωνιώδες αυτό ερώτημα,  είναι, η απλή διαπίστωση:  πρέπει να καλλιεργήσεις τη σχέση. Η σχέση, είναι η μόνη δυνατότητα. Τίποτε άλλο. Όταν λέω σχέση, εννοώ τη λειτουργική σχέση, τη σχέση που στηρίζεται στην ανοιχτή επικοινωνία , η μη τιμωρητική σχέση, η μη απορριπτική σχέση.  Η σχέση ,που ακόμη και όταν ο άλλος βιώνει αυτή την κρίση ταυτότητας ,και ξεσπάει κατά κάποιο τρόπο απέναντί σου για να κόψει τον δεσμό, τον ομφάλιο λώρο, της πατρικής, ή ,της μητρικής ταυτότητας, για να αναζητήσει τη δική του, η σχέση που ακόμη και τότε, τον κάνει να ξέρει, βαθιά μέσα του, ότι με σένα, τον γονιό του,  μπορεί να μιλήσει. Ότι έχει μια ανοιχτή γραμμή. Ότι μπορεί να σου εκμυστηρευθεί οτιδήποτε.  Δεν υπάρχει κάτι άλλο σαν άμυνα.. 

Ενώ αντίθετα, η πόλωση, καταστάσεις του τύπου “θα σου κόψω τα πόδια”, “θα κάνω το ένα, θα κάνω το άλλο”, κ. λ. π,  είναι δυσλειτουργικά θέματα .

 Η σχέση δεν καλλιεργείται στο τώρα.. 

 

 “ Σημαντικό είναι, πως  η σχέση δεν καλλιεργείται ,στο τώρα. Η σχέση καλλιεργείται σε ένα ατομικό ιστορικό συνεχές. Δηλαδή, ξεχνάμε πολύ συχνά, ότι ένας παραβατικός έφηβος, ήταν προηγουμένως παιδί.  Πριν ήταν νήπιο και πιο πριν, ήταν προ νήπιο και υπήρξε και βρέφος. Και ότι   σε όλο αυτό το ατομικό ιστορικό συνεχές, έχουν συμβεί πράγματα τα οποία έχουν ,κατά κάποιο τρόπο, συμβάλλει, στη διαμόρφωση συμπεριφορών, στο τώρα.

ΟΙ ενήλικοι, έχουμε την τάση , όταν βλέπουμε εφήβους ή και παιδιά  σε κρίση, ή γενικά  σε δύσκολες σχέσεις,  να ξεχνάμε το χθες. Να το “διαβάζουμε” το ζήτημα στο τώρα. “Δεν μπορώ να καταλάβω πως έγινε και... “.  Η σχέση που προανέφερα, συν διαμορφώθηκε. Δεν είναι ο γονέας  άμοιρος, της σχέσης που διαμορφώνει το παιδί του , μαζί του. Δεν είναι μονομερές αυτό. Συνδιαμορφώνουμε πράγματα” τονίζει ο κ. Τάνταρος.

Αναπροσαρμόζεις το ρόλο σου απέναντι στο παιδί, ανάλογα την ηλικία, την κατάσταση...

 “Δεν έχει νόημα η διάκριση καλού – κακού. Δεν έχει νόημα να σκεφτόμαστε με όρους άσπρου- μαύρου. Νόημα έχει, να σκεφτόμαστε πάνω  σε συμπεριφορές που είναι περισσότερο  λειτουργικές , απέναντι σε συμπεριφορές που δεν λειτουργούν.
   
         Η άλλη άποψη..

Υπάρχει και μια άλλη άποψη, που λέει, ότι : Όποιος είπε ότι το να είσαι γονιός είναι εύκολη υπόθεση, έκανε λάθος.  Ο γονέας, είναι υποχρεωμένος να αναπροσαρμόζει διαρκώς το ρόλο του. Και όχι μόνο το ρόλο, αλλά και το “συμβόλαιο της σχέσης” κάθε φορά, καθώς, , άλλη είναι η κατάσταση και οι απαιτήσεις στην προνηπιακή και τη νηπιακή ηλικία, άλλη είναι στην παιδική ηλικία και άλλη είναι στην εφηβεία. Δεν μπορείς να αντιμετωπίζεις έναν έφηβο με όρους παιδιού. Το χάνεις το παιχνίδι. Ούτε να καθηλώνεις, όπως λένε οι ψυχαναλυτές,  και κρατάς ένα παιδί καθηλωμένο σε προηγούμενα συναισθηματικά στάδια ανάπτυξης, συμπεριφερόμενος σε ένα παιδί σαν να είναι νήπιο. Άρα, κάθε φορά, βρίσκεσαι στην ανάγκη να επαναδιαπραγματεύεσαι με το το παιδί και με τους υπόλοιπους, αυτούς που σε περιβάλλουν στην οικογένειά σου. Επαναδιαπραγματεύεσαι τη σχέση.

Όσοι το καταφέρνουν αυτό είναι πιο λειτουργικοί από τους άλλους και έχουν ίσως λιγότερα προβλήματα απ ότι έχουν οι άλλοι...”

 -Μπορεί να καλλιεργηθεί το άτομο έτσι ώστε να φέρεται με έναν ευέλικτο τρόπο;

-”Νομίζω, ότι όταν και όπου ,υπάρχουν οι Σχολές Γονέων ,και όταν και όπου αυτές οι Σχολές περιβάλλονται με σοβαρότητα- όσον αφορά τη δουλειά που γίνεται εκεί, και από όσο γνωρίζω αρκετά συχνά γίνονται σοβαρές προσπάθειες,- μπορούν κατά κάποιο τρόπο, να βοηθήσουν τους ανθρώπους που ενδιαφέρονται να καλλιεργήσουν κάποιες διαφορετικές στάσεις απέναντι σε ορισμένα ζητήματα. Αν και κυρίως,  θα έλεγα ,ότι το πιο σημαντικό είναι,  η καλλιέργεια ενός γόνιμου προβληματισμού πάνω στις συμπεριφορά του κάθε ενός. Δηλαδή, το να κάνεις τον άλλο, το να φύγει από μια συνεδρίαση τέτοια, προβληματισμένος , με αυτό το γόνιμο τρόπο που θα τον κάνει να αναρωτηθεί, ποια είναι η στάση του, και να μην είναι αγχωμένος στο κόκκινο, για το “Ωχ θεέ μου τι έκανα στο παιδί μου” ή  π. χ., αλλά, να σκεφθεί,  “πως θα γίνει να απεμπλακώ από μία κατάσταση και να μπω σε κάτι καλύτερο”,  γιατί εδώ υπάρχει μια λεπτή γραμμή:  Στο να κάνεις τον άλλον να ακούσει πράγματα και να συνειδητοποιήσει πράγματα που θα τον βοηθήσουν , και στο να τον αγχώσεις,  να τον φέρεις σε μια κατάσταση που θα γίνει χειρότερος, μόνο και μόνο επειδή αγχώνεται ,και δεν ξέρει πια, πως να χειριστεί τα πράγματα.
Δίπλα στις δυσκολίες του δηλαδή, τις όποιες, να του προσθέσεις ακόμη ένα άγχος. Νομίζω, ότι είναι  πια θέμα καλής εκπαίδευσης και καλής λειτουργίας Σχολής” λέει ο κ. Τάνταρος για να επισημάνει το εξής:

“ Από την άλλη μεριά να μην τρέφουμε και αυταπάτες. Δεν αλλάζει κανείς επειδή άκουσε δυο – τρεις διαλέξεις. Δεν είναι προφανές, ότι όλοι, είναι το ίδιο ευαισθητοποιημένοι απέναντι σε κάτι, ούτε είναι προφανές, ότι αν ευαισθητοποιηθεί κανείς σε μία δεδομένη χρονική στιγμή, δεν θα τον συμπαρασύρει η ρουτίνα της καθημερινότητας και πάλι θα του φέρει πίσω τις συμπεριφορές που είχε πριν..

Αυτό το :“θέλει πραγματικά” , είναι ένα ζήτημα. Όλοι θέλουν πραγματικά. Ακόμη και εκείνος που επιβάλει μια τιμωρία, είναι πεπεισμένος ότι κάνει κάτι καλό. Ότι έτσι, θα γίνει το παιδί του άνθρωπος. .. Ορισμένοι γονείς, έχουν δυσκολία στο να ακούσουν κάποια πράγματα. ενώ είναι πεπεισμένοι  ότι κάνουν το σωστό ,και ενώ θέλουν να κάνει το σωστό, δεν το κάνουν.  Αλλά αυτό έχει ταυτίσει με το σωστό, την τιμωρία π. χ. “

 

     Αισιοδοξία ...
 
Καταλήγοντας ο Καθηγητής Αναπτυξιακής Ψυχολογίας, τονίζει:  “Για να μην βλέπουμε τα πράγματα απαισιόδοξα , καθώς δεν μου αρέσει να βλέπουμε τα πράγματα απαισιόδοξα, θα έλεγα ότι οι προσπάθειές μας, θα έπρεπε να είναι προς την ελάφρυνση του βάρους που έχει συσσωρευτεί στην πλάτη των σύγχρονων γονέων .Λίγη απ ενοχοποίηση για κάποια πράγματα δεν θα έκανε κακό. Κάποιες,  καλές κουβέντες ότι:  “εντάξει, μπορείς να τα κάνεις τα πράγματα καλύτερα,”, δεν είναι κακό. Αισθάνομαι ότι υπάρχει μια γενικότερη επιβάρυνση του σύγχρονου γονέα.

Είναι θέμα χρυσής τομής. Να βαδίσεις σε κάτι που είναι αποδοτικό και να μην πέσεις σε μία πλευρά η οποία είναι τελείως αγχωτική, δηλαδή δημιουργεί περισσότερο άγχος, απ ότι θα έπρεπε”καταλήγει ο κ. Τάνταρος.